Çalışma Bakanı Işıkhan’dan ‘Asgari Ücret’ açıklaması: “Herkesin mutabakata varacağı bir miktar olmasını umuyoruz”
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Kurulu’nda; “Umuyoruz ki 2024 yılı asgari fiyatı için herkesin üzerinde anlaştığı bir miktara ulaşılır. Bildiğiniz gibi asgari ücret düzeyine kadar tüm ücretlilerin gelirlerinin vergiden muaf olmasını sağladık. Dolayısıyla her artışta vergiden muaf tutulmayı sağladık. Asgari ücretin vergi muafiyeti tutarındaki artış kadar tüm çalışanlara ek gelir avantajı sağlayacağını ifade eden Işıkhan, “Bu kapsamda 2024 yılında 595,1 milyar lira vergi muafiyeti öngörülüyor” dedi. EYT düzenlemesinden kişi yararlandı ve emeklilerin yüzde 51,1’i çalışmaya devam ediyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2022 yılı kesin hesabı ve 2024 yılı bütçe kanun tasarısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülüyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, bakanlığının bütçesine ilişkin sunumunda şunları söyledi:
“Depremin ağır hasara yol açtığı yerleşim yerlerinde özel eğitim kurumlarında çalışan işçilerin sigorta primleri ve işveren payları üç ay süreyle Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinden karşılandı. Kısa çalışma ödeneği kapsamında, Deprem bölgesinde yaklaşık 110 bin vatandaşımıza toplam 1 milyar lira ödeme yapıldı.Ayrıca gerekli primi karşılamadığı için işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan vatandaşlarımız için de nakit fiyat desteği hayata geçirildi. Destek kapsamında 81 bin vatandaşa yaklaşık 695 milyon lira ödeme yapıldı.
Deprem bölgesinde Toplum Yararına Programlar (TYP) uygulanmaya başlandı. Bu içerikte; 57 bin 57 kişiye yönelik programa toplam 6 milyar 912 milyon lira kaynak ayrıldı. TYP uygulaması noktasında esneklik getirildi… Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile deprem bölgesindeki kamu görevlilerine 2 bin 59 lirası tazminat, 972 lirası 6 aylık fazla mesai ücreti olmak üzere ayda toplam 3 bin 31 lira ödeme yapıldı.
2028 SONUNA KADAR 5 MİLYON EK İSTİHDAM SAĞLAMAYI, İŞSİZLİK ORANIMIZI YÜZDE 7,5’E İNDİRMEYİ HEDEFLİYORUZ:2028 yılı sonuna kadar 5 milyon ilave istihdam sağlayarak işsizlik oranımızı yüzde 7,5’e düşürmeyi hedefliyoruz. Nitelikli iş gücü kaybının önüne geçilecek, yurt dışında çalışan nitelikli vatandaşlarımızın ülkemizle bağları güçlendirilecek, sistemler güçlendirilecek Mesleki bilgi ve deneyim aktarımının sağlanması amacıyla geliştirilmiştir.
2013 yılında yüzde 9,21 olan sendikalaşma oranı 2023 yılında yüzde 14,76’ya, 2013 yılında 1 milyon olan sendikalı işçi sayısı ise 2 milyon 421 bin 940 kişiye yükseldi. Memur sendikalarında 2002 yılında yüzde 47,94 olan sendikalaşma oranı 2023 yılında yüzde 74,54’e yükseldi. Sendikalı memur sayısı ise; 2 milyon 130 bin 644.
HERKESİN KABUL ETTİĞİ ASGARİ ÜCRET: Geçtiğimiz dönemde Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda hem işçi hem de patron nezdinde taban fiyatı net 11 bin 402 liraya çıkardık. Böylece 2002 yılında 184 lira olan bu rakamı reel olarak yüzde 237 oranında artırdık. Kurulumuz Aralık ayı başında tekrar toplanarak 2024 yılı taban fiyatını belirleyecek. Umuyoruz ki herkesin üzerinde mutabakata varacağı bir fiyat olacaktır. Bildiğiniz gibi tüm ücretlilerin asgari fiyat düzeyine kadar olan gelirlerinin vergiden muaf olmasını sağladık. Dolayısıyla baz fiyattaki her artış, tüm çalışanlara vergi muafiyeti fiyatındaki artış kadar ek gelir avantajı sağlıyor. Bu kapsamda 2024 yılında 595,1 milyar lira vergi muafiyeti öngörülüyor.
2016 yılında başlattığımız Taban Fiyat Desteğini 2023 Temmuz ayı itibarıyla sigortalı başına aylık 500 liraya çıkardık. 2023 yılının ilk yedi ayında 1,7 milyon işyerine yaklaşık 19 milyar lira baz fiyat desteği verdik. 2023 Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü kapsamında toplu iş sözleşmelerinin yürürlüğe girdiği tarihte çalışanların aylık çıplak ücretini 15 bin liraya çıkardık. Bu artışla birlikte 2023 yılının ilk altı ayında refah payı dahil tüm brüt fiyatlar yüzde 45 oranında artırılırken, diğer kalemlerde iyileştirmeler yapıldı.
2002 yılında yüz binde 13,3 olan ölümlü iş kazası oranı, 2022 yılında yüz binde 6,6’ya geriledi. İş kazası geçiren sigortalı sayısı 2013 yılında 191 bin kişi iken, 2022 yılında 589 bin kişi olacak. İş kazası sonucu hayatını kaybeden sigortalı sayısı; 2013’te 1.362 iken 2022’de 2.520’ye çıktı.
2022 yılında istihdam ve işgücüne katılımdaki artış eğilimi 2023 yılının ilk yarısında da devam etmiş; İstihdamımız 2023 yılının ikinci çeyreğinde tarihi yüksek seviyelere ulaştı. Emeklilik şartlarına ilişkin düzenlemelere ve depremin olumsuz etkilerine rağmen yılın ilk altı ayında net 220 bin istihdam artışı sağlandı. Geçtiğimiz yıl ağustos ayı itibarıyla; İşgücümüz 507 bin artarak 34,9 milyona, istihdamımız 667 bin artarak 31,7 milyona, işsiz sayımız 160 bin azalışla 3,2 milyona, işsizlik oranımız ise 0,6 puan azalarak yüzde 9,2 oldu. Bu oran; Bu son 9 yılın en düşük işsizlik seviyesi. İşgücüne katılım oranlarında öngörülen artışa rağmen önümüzdeki üç yılda istihdamı yıllık ortalama 900 bin kişi artırmayı ve işsizlik oranını 2025 yılına kadar kalıcı olarak tek haneli seviyelere indirmeyi hedefliyoruz. Genç işsizlik oranı 2020’de yüzde 25,9 iken 2023 Ağustos itibarıyla yüzde 17,2’ye düştü. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların (NEET) oranı 2020’de yüzde 28,3 olurken; 2023 yılının ikinci çeyreğinde bu oran yüzde 20,8 idi.
62,4 MİLYAR LİRA İŞSİZLİK YARDIMI VERİLDİ: İŞKUR, Ocak-Eylül 2023 döneminde 885 bin 482 kişinin özel sektörde istihdamına aracılık etti. Eylül 2002-2023 arasında toplam 13,2 milyon vatandaş kamu ve özel sektörde işe yerleştirildi. İşsizlik yardımları kapsamında 10 milyon vatandaş, Uygulamanın başladığı 2002 yılından 2023 Ağustos ayı sonuna kadar 178 bin vatandaş yardım almaya hak kazandı ve bu vatandaşlara 62,4 milyar lira ödedik. Kısa çalışma ödeneği kapsamında uygulamanın başladığı 2005 yılından 2023 Ağustos ayı sonuna kadar yaklaşık 4 milyon 316 bin vatandaşımıza 38,2 milyar lira ödeme yaptık.
SOSYAL GÜVENLİKTE İSTİKRAR: 2002 yılında gelirlerin giderlere oranı yüzde 71,5; 2023 sonunda yüzde 95 olmasını bekliyoruz. Aynı dönemde prim gelirlerinin emeklilik ve sağlık giderlerini karşılama oranı yüzde 60,9 iken 2023 sonunda yüzde 74,6 olacağı varsayılıyor. SGK açığının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya oranı 2002 yılında yüzde 2,2 iken, 2023 sonunda yüzde 0,44 olması bekleniyor. Karşılaştırılabilirlik açısından; Aracılık ödemeleri, faiz gelir ve giderleri gibi sigorta dışı gelir ve giderler hariç tutulduğunda, yalnızca prim gelirleri ile sigorta giderleri arasındaki farklar dikkate alınarak; Diğer ülkelerde de sistemlerin aksadığı görülüyor. Özellikle nüfus yaşlandıkça sağlık harcamalarının arttığı bilinmektedir. Örneğin; 2021 yılında İspanya’da bu tanım kapsamındaki açıkların Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya oranı yüzde 3,2; Portekiz’de yüzde 2; İsveç’te bu oran yüzde 3,4’tür. Türkiye’de ise tam tanımına baktığımızda bu oran 2022 sonunda yüzde 0,26. 2023 sonunda ise bu oranın yüzde 0,44 olması bekleniyor.
Kayıtlı sigortalı istihdamının artırılması, kadınlar, gençler ve engelliler gibi dezavantajlı grupların istihdamının desteklenmesi, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması; Bugün bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımları teşvik etmek amacıyla 17 farklı prim teşviki, teşvik ve indirim uyguluyoruz. Son 5 yılda yaklaşık 392 milyar liralık destekle 1,9 milyon işyerini ve ortalama 12 milyon aylık sigortalıyı güçlendirdik.
2012 yılında hayata geçirdiğimiz genel sağlık sigortasıyla birlikte SSK teminatımız yüzde 99,2 gibi prestijli bir seviyeye ulaştı. Aktif sigortalı sayısında gözlenen artışlar sosyal güvenlik sistemi ve ülke ekonomisi açısından son derece değerlidir. Aktif sigortalı sayısı 2002 yılında 12 milyon iken, 2023 Temmuz ayı itibarıyla yüzde 108 artışla 24,9 milyona ulaştı.
EYT’DEN 2 MİLYON KİŞİ FAYDALANDI : Kayıtlı istihdamı teşvik etmek amacıyla, bu sigortalıları çalıştıran işverenlere, EYT kapsamında emekli olanların özel sektör işyerinde çalışmaya başlamaları durumunda Sosyal Güvenlik Destek Priminde (SGSYİH) 5 puanlık indirim getirdik. en son işten ayrıldıktan sonraki 30 gün içinde çalıştılar. EYT üyelerinin yüzde 51,1’i emekli olup çalışmaya devam ediyor. “EYT kapsamındaki düzenlemeden yararlanan kişi sayısı bugün yaklaşık 2 milyon.”
